Valle del río Lóuzara (Lugo)

O Val do río Lóuzara é unha extensa área natural pertencente ao Concello de Samos, resultado dunha serie de eventos tectónicos que acabaron por configurar a súa paisaxe actual entre os períodos Terciario e Cuaternario.

Porén, para comprender mellor a xénese deste territorio cómpre remontarse á etapa de colisión con subducción entre Gondwana e Laurasia. Nese momento, ademais de formarse a cordilleira Hercínica, os materiais que antes da colisión litificaron baixo as augas do primitivo océano Rheico, foron comprimidos, pregados, deformados e metamorfizados. O resultado é o sustrato rochoso que conforma, non só o Val do río Lóuzara e todo Courel, senón unha parte moi importante do noroeste peninsular. Estes materiais foron erosionados fortemente durante todo o Mesozoico. No interior de Galicia esa erosión foi case exclusivamente fluvial. No Cenozoico iso cambiou. A oroxenia alpina elevou o relevo existente e inducíu una nova serie de fracturas. Como consecuencia transfórmase a rede fluvial. Algúns dos vellos ríos ou ben desaparecen por completo ou ben asimílanse noutras correntes fluviais.

O levantamento alpino que se produce para compensar o ascenso de gran volume de material produciu a subsidencia doutras zonas, coma un xogo de ascensos e descensos do nivel do terreno. E é así como se produce a formación do Val do río Lóuzara tal e coma o coñecemos actualmente. A erosión fluvial e glaciar que sufriu a zona nos últimos dous millóns e medio de anos, acabaron por dar a forma que todos coñecemos ao Val. Neste caso foi o río Lóuzara o que se encaixou fortemente durante a elevación alpina, continuando o proceso ata a atualidade.

PARA A OBSERVACIÓN

 O Val do río Lóuzara é unha vasta área que percorre catro parroquias do Concello de Samos: San Xoán, Gundriz, San Cristovo e Santalla. Todas elas conforman un entorno natural de incríble beleza grazas á fluencia do rio Lóuzara ao longo de 29 km.

O río Lóuzara nace da confluencia de varios regos que baixan da serra do Rañadoiro, no Concello de Pedrafita do Cebreiro, entre eles o río Louzarela. No seu tramo inicial fai de límite entre os Concellos de Folgoso do Courel e de Samos, para logo internarse neste último, polo cal discorre a maior parte do seu percorrido, recibindo varios regos que descenden da Serra do Oribio e dos Montes de Lóuzara. Únese ao río Lor no Concello do Folgoso do Courel a uns 430 m de altitude, preto da aldea do Touzón.

Ao longo de todo o val, podemos observar depósitos típicos de zonas fluviais, como por exemplo: fervenzas, chairas aluviais de inundación, conos de dexección e terrazas. A nivel de sedimentos temos unha mistura de fragmentos arxilosos, misturados con outros de tipo carbonatado, ademais de áreas e gravas de diferentes tamaños. O val do río Lóuzara permite tamén desfrutar de fantásticas paraxes flanqueadas por unha vexetación exuberante e principalmente autóctona: carballos, castiñeiros, bidueiros, acivros, faias, aveleiras, sabugueiros e piñeiros. Tampouco é extrano atopar sobreiras e aciñeiras, especies vencelladas a climas máis mediterráneos. Entre os arbustos abundan as queirogas, piornos, toxos e as xestas.

TRABALLOS CIENTÍFICOS

De maneira xenérica citamos as seguintes obras de consulta:

• Vidal Romaní J. R.; Fernández Mosquera D.; Marti K.& Brum Ferreira A. De. (1999) Nuevos datos sobre la cronología glaciar pleistocena en el NW de la Península Ibérica. Cadernos do Laboratorio Xeolóxico de Laxe, 24, 7-30

• Yepes J & J.R. Vidal Romaní (2004). Análisis morfológico de la red fluvial en la cuenca de los ríos Miño y Sil (Ourense). Contribuciones recientes sobre Geomorfología, 1, 127-134

• Yepes J & J.R. Vidal Romaní (2004). Indicios de antecedencia en la red fluvial del SE de Galicia. Estudios Geológicos, 60 (1-2), 21-35.

CURIOSIDADES

Antigamente funcionaban varios muíños e ferrerías como a de Gundriz ou a de Santalla de Lóuzara. Este entorno conta cunha ruta poética e escultórica na honra do poeta Fiz Vergara Vilariño (1953-1997). Este itinerario de apenas 10 Km xurdiu coma homenaxe á figura do escritor, por parte da Asociación Cultural Ergueito. A ruta divísese en trece etapas e acolle unha obra de arte por etapa ilustrada coas palabras do escritor. O itinerario discorre polos puntos que están relacionados coa vida do poeta.

Un dos atractivos máis interesantes deste val é a Fervenza de Augadalte, unha cascada rodeada de castiñeiros dende a que se precipita un regato duns 30 m. Nace na coñecida Fonte do Barro e realiza un percorrido curto ata a caída, onde se forma unha pequena poza de auga.