Baterías militares de Monte Ventoso

As vixías, fachos, atalaias ou torres de vixilancia son construcións antiquísimas. Situadas en puntos elevados, servían para avistar con rapidez os posibles perigos e avisar á comunidade. En Galicia estes puntos existiron desde, polo menos, as sociedades celtas. Nas súas orixes tratábanse de simples torres de pedra. Coa proliferación das invasións por mar, a partir do século X, estas atalaias, que se comunicaban con outras veciñas mediante sinais de lume ou fume, fóronse multiplicando e mellorando. 

Cumpriron o seu labor durante séculos. Así, consérvase unha orde de 1495 dos Reis Católicos ao gobernador de Galicia que di: “Que en toda a costa do mar deste Reino póñase moita garda e recabdo, en todos os lugares de velas e roldas de noite gardas de día ás portas e atalaias de día, para aver os navíos que vén pola mar”. Existen testemuños do século XVIII que sitúan dúas destas vixías en cabo Prior e Monte Ventoso. Desde esta última alertouse, en 1800, da chegada de naves inglesas dispostas a atacar Ferrol. 

Os avances en comunicacións provocaron o abandono destas vixías, como ocorreu en Prior, ou a súa adaptación a edificios máis modernos, como en Monte Ventoso.

HISTORIA 

No século XIX había un gran interese, tanto civil como militar, na expansión das comunicacións por terra e mar. Por este motivo, en 1876 estableceuse unha comisión mixta entre a Mariña e Telégrafos que tiña como obxectivo liquidar esta problemática cunha rede de electro semáforos: sistema de comunicación mediante luces, ao redor da costa española. 

En Galicia construíronse tres destes semáforos, concretamente en Estaca de Bares, Fisterra e Monte Ventoso. Este último comezou a súa actividade o 15 de outubro de 1881, pero antes de que terminase o século, o seu sistema modernizouse con cableado que permitía a comunicación telegráfica. O desenvolvemento da radio acabaría desbancando tamén ese sistema. 

En 1945 o semáforo comezou a operar tamén como observatorio meteorolóxico. O Instituto  Hidrográfico publicou en 1993 que, rexistrábase “unha media anual 149 días de choiva, 4 de saraiba e 9 de tormenta, ademais de 72 de néboa, magnífica para a defensa”. 

O semáforo estivo operativo ata os anos noventa, a partir dos cales foi abandonado.